علت جنگ ایران و عراق چه بود؟

   در این مطلب ابتدا به تاریخچه منازعات و جنگ ایران و عراق اشاره میکنیم و سپس به عواملی هم چون برتری طلبی صدام، تهدید انقلاب ایران برای عراق و کشورهای حاشیه خلیج فارس که در بروز جنگ موثر بودند اشاره خواهیم کرد.

 

علت جنگ ایران و عراق

   جنگ ایران و عراق یکی از شدیدترین منازعات پس از جنگ جهانی دوم به شمار می آید که تاثیرات عمده‌ای بر ثبات منطقه، منازعه اعراب و اسرائیل، شاه راه نفتی غرب و دیگر منافع ابر قدرت‌‌ها گذاشته است. در این مقاله با بررسی وضعیت موجود دو کشور ایران و عراق، به تحلیل علل وقوع جنگ میان ایران و عراق خواهیم پرداخت.

 

زمینه تاریخی جنگ میان ایران و عراق

   از دهه ۱۹۶۰ به بعد، ایران و عراق در برخی زمینه‌ها از جمله حمایت متقابل از حرکت های براندازانه‌ مخالفان یکدیگر و کشمکش های منطقه‌ای مشکلاتی جدی باهم داشته اند. منازعه در مورد حق استفاده از آب راه حیاتی شط العرب "اروندرود" یکی از این کشمکش ها بود که از دوره امپراطوری عثمانی  همواره منشا اختلاف و مناقشه بین این دو کشور بوده است. ایران در زمان محمد رضا شاه  به دلیل  حمایت ی و نظامی آمریکا، قدرت برتر و بلامنازع منطقه خلیج فارس بود، شاه می کوشید نفوذ ایران را در سرتاسر منطقه گسترش دهد و به مناطق مورد ادعای برخی کشورهای حوزه خلیج فارس حمله کند. بر این اساس، در سال  ۱۹۶۹، معاهده‌ سال ۱۳۹۷ را که در آن بر کنترل، تقریبا کامل عراق بر شط العرب "اروندرود" تصریح شده بود، باطل اعلام کرد و دو سال بعد نیز سه جزیره کوچک "ابوموسی، تنب بزرگ و کوچک" در نزدیکی تنگه هرمز را به تصرف در آورد، بعدها عراق در قرارداد ۱۹۷۵ الجزایر، با بازتعریف مرز آبی دو کشور در آب راه شط العرب "اروندرود" بر اساس اصل تالوگ موافقت کرد به این شرط که شاه از حمایت شورشیان کُرد عراق که در بغداد آشوبی طولانی و پرهزینه به راه انداخته بودند، دست بردارد.

   در آن زمان، حکومت پادشاهی محافظه کار عربی از نقش ژاندارمی توسعه طلبانه شاه در خلیج فارس خشمگین بودند، اما به دلیل دخالت نکردن شاه در امور داخلی شان، نه تنها در مقابل اقدامات ایران سکوت می کردند، بلکه همگی در برابر مخالفت های داخلی شدید، به ویژه مخالفت گروه های مذهبی با شاه از او حمایت نیز می کردند، طوری که حکومت عراق در پاییز ۱۹۷۸ بنا به درخواست شاه، آیت الله خمینی را پس از ۱۳ سال تبعید از شهر مقدس نجف اخراج کرد.

   پس از سقوط شاه، سران کشورهای عربی از انقلاب ایران احساس نگرانی می کردند، اما به دنبال نخست وزیری مهدی بازرگان که از شخصیت های میانه رو ایران بود، و تاکید بر ایجاد نظام جدید این کشور بر اساس برادری اسلامی، دخالت نکردن در امور داخلی همسایگان، احترام متقابل به یک پارچگی ارضی  کشورهای منطقه، به رسمیت نشناختن حکومت اشغالگر اسرائیل و تمایل نداشتن به ایفای نقش ژاندارمی منطقه خلیج فارس، تا حدودی از هراس اعراب کاسته بود. با این حال، ادعاهای ارضی برخی مقامات ایرانی در مورد بحرین و جزایر سه گانه اشغال شده در سال ۱۹۷۱ تا حدی به بدگمانی اعراب درباره مقاصد افراد بنیادگراتر نظام جدید ایران، دامن می زد.

   در بهار ۱۹۷۹ به دنبال تحرکات قومی در ایران و عراق و حمایت متقابل از تحرکات مخالفان یک دیگر، روابط دو کشور رو به وخامت نهاد. همچنین حمایت ایران از برخی گروه های شیعه عراقی که مخالف حکومت بعثی تحت سلطه "اقلیت" سنّی بودند، این حکومت را بر آن داشت تا حرکت های شیعی در شهرهای مقدس این کشور را سرکوب کند. صدام آشکارا انگشت اتهام خود را علیه بنیادگرایان ایرانی نشانه گرفت و دستور تخریب آخرین اقامتگاه امام خمینی"ره" و اخراج نمایندگان او از عراق و نیز دست گیری آیت الله سید محمدباقر صدر برجسته ترین مخالف حکومت عراق را صادر کرد.

با وجود اقدامات متقابل دولت موقت مهندس بازرگان و بغداد برای حل و فصل امور فیمابین در تابستان ۱۹۹۷، در پاییز همان سال ناآرامی شیعیان عراقی در سرتاسر بخش شمالی خلیج فارس موجب شد تا بغداد بار دیگر ادعاهای خود مبنی بر اقدام ایران به تحریک شیعیان عرب را تکرار کند. صدام با به کارگیری لحنی تهدید آمیز علیه حکومت امام خمینی، خواستار خاتمه "به اصطلاح" سلطه ایران بر جزایر خلیج فارس و مدارا با اقلیت های قومی ایرانی شد، اما با حملات مکرر پاسداران انقلاب به کنسول گری‌ها و سفارت عراق، گفتگو های رسمی بین دو کشور به زودی خاتمه یافت.

   در ماه نوامبر، قدرت از دولت بازرگان به شورای انقلاب، که بیشتر شامل شخصیت های بودند، منتقل گردید و کنترل حزب جمهوری اسلامی بر ایران بیشتر شد. ابوالحسن بنی صدر رئیس جمهور جدید ایران و صادق قطب زاده وزیر خارجه او نیز به شدت به ون مقتدر این حزب وابسته بودند. تهران با مخاطب قرار دادن شیعیان کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، تبلیغات رادیویی خود را در این زمینه تشدید کرد و با تقبیح حکومت های "فاسد" و "صهیونیستی" از کشورهای عربی خواستار سرنگونی آن ها و روی کار آمدن نظام هایی شبیه جمهوری اسلامی شد.

 ادامه مطلب به زودی آپلود خواهد شد.


ترنم یار عراق ,های ,  ,خلیج ,حکومت ,جنگ ,ایران و ,و عراق ,خلیج فارس ,دو کشور ,جنگ ایرانمنبع

علت جنگ ایران و عراق چه بود؟

سبک زندگی اسلامی

حمله پهبادی یمن به تاسیسات نفتی شرکت آرامکو در عربستان

کوچه شهید

سیدحسن نصرالله: نابودی اسرائیل قطعی است

مشخصات

آخرین جستجو ها

امام حسین ، اهلبیت ، مداحی ، هیئت CIW TEST رزرو ارزان ترین تورهای مسافرتی داخلی و خارجی ارزان سرا هر چی بخوای باسکول | باسکول دیجیتال حکمت و حکایت رایادان هر چیزی که باید از بیمه بدونی رو اینجا بخون سفارش اتوبوس دربستی در تهران